ေကာလိယရုိးမ : 2018

ဒုိက္ဦးအမည္တြင္လာပုံ
ဒုိက္္ဦးသည္ မြန္ဘာသာစကား ဍာ္အုဲ ( ဒုိက္အြီး ) မွလာသည္ ။ ဍာ္ ( ႆုိက္ ) သည္ ေရျဖစ္၍ အုဲ သည္ ပုပ္သည္ ဟုအနက္ရသည္ ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဒုိက္ဦးသည္ ေရပုပ္ရွိေသာအရပ္ဟု အဓိပၸါယ္ရပါသည္ ။ အခ်ိဳ႕ကလည္း ဍာ္မအုဟ္ ဟူေသာ မြန္စကားမွ ဒုိက္ဦးျဖစ္လာသည္ဟုဆိုသည္ ။ ေရမ်ားေသာအရပ္ဟု သတ္မွတ္ၾကသည္ ။ ေနာက္ထပ္တစ္မ်ိဳးမွာ ဒုိက္ဟူေသာစကားမွာ မြန္စကားတြင္ ဍာ္ ကုိျမန္မာအသံထြက္ျဖင့္ေခၚရာမွ ဒုိက္ ဟုျဖစ္ လာျခင္းျဖစ္သည္ ။ ေရဟု အဓိပၸါယ္ရသည္ ။ ဦးမွာ မြန္စကား ဟဦး ကုိျမန္မာအသံျဖင့္ေခၚရာမွ ဦး ျဖစ္လာျခင္း ျဖစ္သည္ ။ လွ်ံႀကီးျခင္းးဟု အဓိပၸါယ္ရသည္ ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဒုိက္ဦး၏အဓိပၸါယ္မွာ ေရလွ်ံျခင္း ေရႀကီးျခင္း တနည္း အားျဖင့္ ေရဖုံးလႊမ္းေသာအရပ္ဟု ဆုိရေပမည္ ။ ေနာက္တမ်ိဳးေျပာၾကေသးသည္မွာ ၁၈၇၈ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္မွ ျပြန္တန္ဆာအထိ မီးရထားလမ္းေဖါက္လုပ္ ရာတြင္ ဒုိက္ဦးတည္ေနရာ၌ အုိးအိမ္မ်ားမရွိပဲႏွင့္ ႏွစ္ထပ္ဘူတာရုံ ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည္ ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပါတ္၀န္း က်င္ေက်းရြာမ်ားျဖစ္ေသာ ဖေအာင္၀ဲ ၊ ေဖါင္ေတာ္သီ ၊ ကမာဖရုံ ၊ ကတုတ္ ၊ ရွမ္းစု ၊ ဆာပါၿခဳံ ၊ ေရႊအင္ဒုံ ၊ ဖေအာင္းစု ရြာမ်ားမွ ခရီးသြားလုိသည့္အခါ ဆုိက္ဆုိက္ၿမိဳက္ၿမိဳက္ဦးတုိက္လာ၍ ဆုိက္ဦး တုိက္ဦး မွ ဒုိက္ဦး ျဖစ္လာသည္ဟုဆုိသည္ ။ အေထာက္အထားအျဖစ္ ပထမဦးဆုံးၿမိဳ႕ပုိင္ဦးေအာင္ေက်ာ္၏ သမီးအုတ္ဂူတြင္ တုိက္ဦးဟုေရးထုိးထားသည္ကုိေတြ႕ရသည္ ။
တည္ေနရာ ၊ အက်ယ္အ၀န္း
ေျမာက္လတၱွီက်ဴ႕ ( ၈၇ံ ၅၀´ ) အေရွ႕ေလာင္ဂ်ီက်ဴ႕ ( ၉၇ံ ၄၈ ´ ) တြင္တည္ရွိသည္ ။ ကားလမ္းမုိင္တုိင္ အမွတ္ ( ၇၀ / ၀ မွ ၈၈ / ၀ ) အထိရွိသည္ ။ ရထားလမ္းမုိင္တုိင္အမွတ္မွာ ( ၆၆ / ၀ မွ ၈၄ / ၀ ) အထိရွိသည္ ။ ဒုိက္ဦးၿမိဳ႕နယ္၏ အက်ယ္အ၀န္းမွာ အလ်ား ( ၂၆ ) မုိင္ ၊ အနံ ( ၁၉ ) မုိင္ ရွိၿပီး ဧရိယာစတုရန္းမုိင္ေပါင္း ( ( ၄၇၉ . ၀၃ ) ရွိၿပီး ဧကေပါင္း ( ၃၀၈၀ . ၉၇ ) ဧက ရွိသည္ ။ အေရွ႕ဖက္တြင္ စစ္ေတာင္းျမစ္ ၊ အေနာက္ဖက္တြင္ ပဲခူးရုိးမႀကိဳး၀ုိင္းသစ္ေတာ ၊ ေတာင္ဖက္တြင္ ပဲခူးၿမိဳ႕ ၊ ေျမာက္ဖက္တြင္ ျပြန္တန္ဆာၿမိဳ႕တုိ႔ တည္ရွိသည္ ။ ၿမိဳ႕ေပၚရပ္ကြက္ ( ၉ ) ရပ္ကြက္ ၊ ေက်းရြာအုပ္စု ( ၄၄ ) ေက်းရြာငယ္ေပါင္း ( ၁၇၈ ) ရြာတုိ႔ပါ ၀င္သည္ ။ ၿမိဳ႕ေပၚရပ္ကြက္မ်ား ( ၁ ) ေစ်းပုိင္းရပ္ကြက္ ( ၂ ) ကုန္သည္ရပ္ကြက္ ( ၃ ) ၀ါဆုိရပ္ကြက္ ( ၄ ) ေက်ာင္းစုရပ္ကြက္ ( ၅ ) သံတံတားရပ္ကြက္ ( ၆ ) မင္းတဲရပ္ကြက္ ( ၇ ) စက္ကြင္းရပ္ကြက္ ( ၈ ) ဒရယ္မီးရပ္ ကြက္ ( ၉ ) ဖေအာင္၀ဲရပ္ကြက္တုိ႔ျဖစ္သည္ ။ ထုိရပ္ကြက္ေပါင္း ( ၉ ) ရပ္ကြက္တြင္ ( ၁၈ ) ႏွစ္ေအာက္ က်ား/မ ေပါင္း ( ၁၃၀၆၂ ) ေယာက္ ။ ( ၁၈ ) ႏွစ္အထက္ က်ား/မေပါင္း ( ၂၄၆၃၇ ) ေယာက္ႏွင့္ စုစုေပါင္းလူဦးေရ ( ၃၇၆၉၉ ) ေယာက္တုိ႔ရွိသည္ ။ ေက်းရြာအုပ္စုမ်ားမွာ ( ၁ ) ဆင္စခန္းေက်းရြာ ( ၂ ) ကၽြန္းကုန္း ( ၃ ) အိမ္ေျခေလးဆယ္ ( ၄ ) သဲေကာ ( ၅ ) သရက္ေတာ ( ၆ ) ပ်ဥ္ပုံေလး ( ၇ ) သေျပတန္း ( ၈ ) ပသြယ္ ( ၉ ) ရွမ္းစု ( ၁၀ ) ေဖါင္ေတာ္သီ ( ၁၁ ) ေပါက္တပင္ ( ၁၂ ) ကံကေလး ( ၁၃ ) ကုကၠိဳင္း ( ၁၄ ) အင္းသဇင္ ( ၁၅ ) ပြဲတေမာ့ ( ၁၆ ) ပ်ဥ္းမလြင္ ( ၁၇ ) ကတုတ္ရြာမ ( ၁၈ ) ကတုတ္ဘုရားႀကီး ( ၁၉ ) တမံႀကီး ( ၂၀ ) ဗ်ိဳင္းခ်ယ္ ( ၂၁ ) ေဘာနီ ( ၂၂ ) မအူတန္း ( ၂၃ ) က်ိဳက္စေကာအေရွ႕ ( ၂၄ ) က်ိဳက္စေကာအေနာက္ ( ၂၅ ) ဘုရားႀကီးကြင္း ( ၂၆ ) နတ္ကင္း ( ၂၇ ) ပုကုိင္ ( ၂၈ ) မဂၤလြန္း ( ၂၉ ) သုံးခြ ( ၃၀ ) ပႏြတ္ ( ၃၁ ) ကလိ (၃၂ ) ဖေအာင္းစု ( ၃၃ ) ကမာဖရုံ ( ၃၄ ) တေကာင္း ( ၃၅ ) ေရႊအင္ဒုံ ( ၃၆ ) ဒုိးတန္း ( ၃၇ ) ဆာပါၿခဳံ ( ၃၈ ) ေတာင္သလဲေျမွာင္ ( ၃၉ ) စစ္ဘုိႀကီး ( ၄၀ ) ဗ်က္ႀကီး ( ၄၁ ) ဆင္ဇလုပ္ ( ၄၂ ) အုတ္ရွစ္ကုန္း ( ၄၃ ) ေမွာ္အင္း ( ၄၄ ) ပုဂံကြဲ တုိ႔ျဖစ္သည္ ။ ထုိေက်းရြာတုိ႔တြင္ အသက္ ( ၁၈ ) ႏွစ္ေအာက္ က်ား/မ ( ၇၄၃၄၁ ) ေယာက္ ။ ( ၁၈ ) ႏွစ္အထက္ က်ား/မ ေပါင္း ( ၁၁၆၂၂၇ ) ေယာက္ ႏွင့္ စုစုေပါင္း က်ား/မ ဦးေရ ( ၁၉၀၅၆၈ ) တုိ႔ရွိၾကသည္ ။ ( ၂၀၁၁ - မွတ္တမ္းစာရင္းအရျဖစ္သည္ ။ ) .
ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္ ၊ ေရဆင္း
ဒုိက္ဦးၿမိဳ႕နယ္၏ ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္မွာ အေနာက္ဖက္ျခမ္းတြင္ ပဲခူးရုိးမရွိၿပီး အေနာက္ဖက္မွ အေရွ႕ဖက္သုိ႔ တျဖည္းျဖည္းနိမ့္ဆင္းသြားသည့္ ေျမနိမ့္လြင္ျပင္ျဖစ္သည္ ။ မုိးေရခ်ိန္လက္မအမ်ားဆုံး တစ္ႏွစ္ပ်မ္းမွ် ( ၁၆၇ ) ႏွင့္ အနည္းဆုံး ( ၁၀၉ ) လက္မရရွိသည္ ။ ဒရယ္မီးေခ်ာင္း ၊ ေကာလိယေခ်ာင္း ၊ ဘုိင္းဒါးေခ်ာင္း ၊ ကတုတ္ေခ်ာင္း ၊ ေဘာနီေခ်ာင္းမ်ား က အေနာက္မွအေရွ႕သုိ႔ျဖတ္သန္းစီးဆင္းသည္ ။
လူဦးေရ ၊ လူမ်ိဳး ၊ ကုိးကြယ္သည့္ဘာသာ
ဒုိက္ဦးၿမိဳ႕တြင္ ၿမိဳ႕ေပၚေန က်ား/ မေပါင္း ( ၃၇၆၉၉ ) ေယာက္ရွိၿပီး ၊ ေက်းလက္ေန က်ား/ မေပါင္း ( ၁၅၂၈၆၉ ) ေယာက္ရွိသည္ ။အိမ္ေထာင္စုေပါင္း ၿမိဳ႕ေပၚတြင္ ( ၇၂၄၈ ) ရွိၿပီး ေက်းလက္တြင္ ( ၃၀၆၃၀ ) ရွိသည္ ။ အိမ္ေျခေပါင္း ၿမိဳ႕ေပၚတြင္ ( ၆၉၇၈ ) ရွိၿပီး ၊ ေက်းလက္တြင္ ( ၃၀၁၀၀ ) ရွိသည္ ။လူဦးေရပွ်မ္းမွ် သိပ္သည္းဆမွာ တစ္စတုရန္းကီလုိမီတာလွ်င္ ( ၁၅၃ .၃ ) ဦးျဖစ္သည္ ။ အိမ္ေထာင္စုတစ္ခုစီ၏ ပွ်မ္းမွ်လူဦးေရမွာ ( ၄ . ၃ ) ျဖစ္သည္ ။ ဒုိက္ဦးၿမိဳ႕နယ္အတြင္းေန ထုိင္ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားအျဖစ္ တရုတ္ ( ၃၆ ) အိႏၵိယ ( ၁၇ ) ပါကစၥတန္ ( ၁ ) ႏွင့္ စုစုေပါင္း ( ၅၄ ) တုိ႔ျဖစ္သည္ ။ တုိင္းရင္းသားမ်ားမွာ ကခ်င္ ( ၁၀ ) ၊ ကရင္ ( ၄၀၁၂ ) ၊ ခ်င္း ( ၁၀၈၂ ) ၊ ဗမာ ( ၁၈၂၃၃၅ ) ၊ မြန္ ( ၂၅ ) ၊ ရခုိင္ ( ၅၁ ) ၊ ရွမ္း ( ၄၁၂ ) ၊ အျခား ( ၂၆၅၁ ) ႏွင့္ စုစုေပါင္း ( ၁၉၀၅၆၈ ) တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္ ။
ဗုဒၶဘာသာကုိးကြယ္သူ ( ၁၈၆၃၅၉ ) ဦးရွိၿပီး၊ခရစ္ယာန္ဘာသာကုိးကြယ္သူ( ၂၆၂၅ ) ဦး၊ ဟိႏၵဴဘာသာကုိးကြယ္ သူ ( ၁၅၇ ) ဦး ၊ အစၥလန္ဘာသာကုိးကြယ္သူ ( ၁၄၂ရ ) ဦး ရွိသည္ ။
စုိက္ပ်ိဳး ေမြးျမဴေရး
ဒုိက္ဦးၿမိဳ႕နယ္အတြင္းတြင္ စုိက္ပ်ိဳးေျမ ဧက ( ၁၈၁၃၃၅ ) ၊ သစ္ေတာေျမ ဧက ( ၉၅၂၁၈ ) ၊ ေတာရုိင္းဧက ( ၂၀၂ ) ၊ ေျမလြတ္ေျမရုိင္း ဧက ( ၁၅၈၇ ) ၊ မစုိက္ပ်ိုဳးႏုိင္ေသာေျမဧက ( ၃၉၇၅၅ ) ႏွင့္္ စုစုေပါင္း ( ၃၁၈၀၉၇ ) ဧကရွိသည္ ။ အသားတင္စုိက္ပ်ိဳးေျမအျဖစ္ လယ္ေျမ ( ၁၆၉၉၅၂ ) ဧက ၊ ယာေျမ ( ၅၃၂၀ ) ဧက ၊ ကုိင္းကၽြန္း ေျမ ( ၄၃ ) ဧက ၊ ဥယ်ဥ္ေျမ ( ၆၀၂၀ ) ဧက ၊ အျခားေျမ ( ၄၆၆၅၅ ) ဧကတုိ႔ျဖစ္သည္ ။ စုိက္ပ်ိဳးသီးႏွံမ်ားအျဖစ္ ဆန္စပါး ၊ ႏွမ္း ၊ ေျမပဲ ၊ ေနၾကာ ၊ မတ္ပဲ ၊ ပဲတီစိမ္း ၊ အေစ့ထုတ္ေျပာင္း ၊ ပဲစဥ္းငုံ ၊ ႀကံ ၊ ၀ါ ၊ တုိ႔ကုိစုိက္ပ်ိဳးၾကသည္ ။ ေမြးျမဴေရးအျဖစ္ ကၽြဲ ( ၂၃၈၅၆ ) ေကာင္ ၊ ႏြား ( ၄၉၃၃၃ )ေကာင္ ၊ ၾကက္ ( ၇၇၅၅၁၈ ) ေကာင္ ၊ ၀က္ ( ၅၈၄၁၂ ) ေကာင္ ၊ ဘဲ
( ၄၂၄၅၀၀ ) ေကာင္ ၊ သုိး / ဆိတ္ ( ၁၅၂၃ ) ေကာင္ ၊ ငါးေမြးျမဴေရး ဧက ( ၂၅၃ . ၁၅ ) တုိ႔ျဖစ္သည္ ။

"ဒုိက္္ဦးၿမိဳ႕"

မြန္အမည္နာမ ေရႀကီးလွသည့္
ဓိပၸါယ္အရ နယ္တခြင္လုံး
ေလွ၀ါးသုံးလုိ႔ ထုိးၾကေလွာ္ၾက
မုိးက်ခဲ့လွ်င္ ျမင္ေစခ်င္သည္
အစဥ္ေရေဖြး ေၾကာ္ေၾကာ္ေတးႏွင့္
ရွိေသးတ၀ ဦးတုိက္ၾကလုိ႔
ေခၚပတုိက္ဦး ရြာအထူးထူး
သာမူးမူးျဖင့္ ခရီးမင့္ဆုံ
ဘူတာရုံမွာ သြားလာၾကေန
အေဆြေတြႏွင့္ ဤၿမိဳ႕ျဖစ္ရာအေၾကာင္းတည္း ။
လြန္အညီသာစြ အေနာက္မွေရွ႕
လိယဒရယ္ ေခ်ာင္းႏွစ္သြယ္က
ၿမိဳ႕လယ္ျဖတ္စီး သြယ္သြယ္စီး၍
အသီးအႏွံ ၿဖိဳးုျပည့္လ်ံေအာင္
သူစြမ္းေဆာင္ပ ထုိမွ်မက
နတ္သမုိင္းမွ အႆမင္းသား
နံကရုိင္းနတ္နန္း မူလစခန္းႏွင့္
ေရာင္ဆန္းအသြယ္သြယ္ ဗုဒၶစြယ္ေတာ္
ကုိးကြယ္ေသာ္ဟု သာသနာျပဳသည့္
ဂ၀ံမတိမေထရ္ ပြားစည္ေ၀ခဲ့
( ေစတီ ) သုံးဆယ့္သုံးဆူ တစ္ဆူပါ၀င္
က်ိဳက္မူခလ ဘြဲ႕မည္ရေပ
အေမြေ၀ရစ္ ဤတုိ႔ႏွစ္ရာအေၾကာင္းတည္း ။
သြန္အတည္ပါရ မြန္အင္း၀ႏွင့္
လမ္းစခ်စ္ခင္ ၿငိမ္းခ်မ္းစဥ္ဖုိ႔
သိျမင္ႏွစ္ဖက္ လက္နက္ေဘးခ်
ေပြ႕ဖက္ၾကသည္ ေလးဆယ္မည္စစ္
ရပ္ဆုိင္းျဖစ္ေအာင္ မဂၤလာေႏွာင္၍
စြမ္းေဆာင္ေနရာ ဧကန္သာတည္း
ျပည္ရြာႏုႏု တုိင္းစုစုတြင္
သာမႈေ၀ရာ လြတ္လပ္ခါစ
အားရပါးရ ေပ်ာ္မရေသး
အမ်ိဳးသားအေရး ေရာင္စုံေတးႏွင့္
မေ၀းအတိတ္ ေကာလိယအရိပ္မွာ
မဆိတ္သုန္းေသး ဒဏ္ရာေႏြးမ်ား
ေသြးနီးကုိယ့္အမ်ိဳး ေနာက္ေက်ာထုိး၍
ေသြးဆုိး၀င္ကာ ေခါင္မာနက
ေစရာတုိက္ပြဲ သတ္ျဖတ္ႏြဲလွ်က္
ေၾကကြဲရင္ေတြ နင့္နင့္နာေန
အေထြေထြျဖစ္ ဤသုိ႔နစ္ရာခေယာင္းတည္း ။

စစ္ေသြးအိမ္
7july 2018

ေကာလိယရုိးမ

Saturday, October 6, 2018

Thursday, October 4, 2018

Wednesday, March 28, 2018